टेरिटोरियल आर्मी भरती (TA Army Bharti) २०२५: नोकरी सांभाळून मिळवा सैन्याची वर्दी! संपूर्ण माहिती.
TA Army Bharti 2026 Join Indian Army
परिचय अनेक तरुणांचे स्वप्न असते की भारतीय सैन्याची (Indian Army) ऑलिव्ह ग्रीन वर्दी परिधान करून देशाची सेवा करावी. पण काही कारणास्तव, वयाच्या अटीमुळे किंवा इतर जबाबदाऱ्यांमुळे नियमित सैन्यात (Regular Army) भरती होण्याची संधी हुकते. अशा तमाम देशभक्तांसाठी एक सुवर्णसंधी म्हणजे ‘टेरिटोरियल आर्मी’ (Territorial Army – TA).
जर तुम्ही सध्या खाजगी नोकरी करत असाल, स्वतःचा व्यवसाय करत असाल किंवा सरकारी सेवेत असाल आणि तरीही तुमच्या मनात सैन्याबद्दलची ती आग धगधगत असेल, तर Territorial Army Bharti तुमच्यासाठीच आहे. या लेखात, आपण टेरिटोरियल आर्मी म्हणजे काय, त्यासाठी लागणारी पात्रता, वयाची अट (जी ४२ वर्षांपर्यंत आहे!) आणि निवड प्रक्रियेबद्दल सविस्तर माहिती घेणार आहोत.
टेरिटोरियल आर्मी (What is Territorial Army?) म्हणजे काय?
टेरिटोरियल आर्मी, ज्याला ‘प्रादेशिक सेना’ असेही म्हणतात, ही भारतीय लष्कराचाच एक अविभाज्य भाग आहे. पण, ही ‘नियमित सेना’ (Regular Army) नाही.
- ‘सेकंड लाईन ऑफ डिफेन्स’ (Second Line of Defence): TA ला भारताची दुसरी संरक्षण फळी मानले जाते.
- अर्धवेळ सेवा (Part-Time Service): TA ही पूर्णवेळ नोकरी नाही. ही एक स्वयंस्फूर्त सेवा आहे. यात सामील होणारे नागरिक वर्षातील काही महिने सैनिकी प्रशिक्षण घेतात आणि जेव्हा देशावर संकट येते किंवा नैसर्गिक आपत्ती येते, तेव्हा त्यांना ‘कॉल अप’ (Call Up) देऊन सेवेसाठी बोलावले जाते.
- कोणासाठी आहे?: ही संकल्पनाच मुळात अशा लोकांसाठी आहे जे आधीच ‘Gainfully Employed’ आहेत (म्हणजेच ज्यांचे उत्पन्नाचे स्वतःचे साधन आहे), पण त्यांना देशसेवा करायची आहे. ( TA Army Bharti 2026 Join Indian Army )
टेरिटोरियल आर्मीचे फायदे (Benefits of Joining TA)
TA मध्ये सामील होणे हे केवळ नोकरी नाही, तर तो एक अभिमान आहे.
- सैन्याची वर्दी: भारतीय सैन्याची अधिकृत वर्दी आणि रँक मिळवण्याचा सन्मान.
- पगार आणि भत्ते: जेव्हा तुम्ही प्रशिक्षणासाठी किंवा सेवेसाठी बोलावले जाता, तेव्हा तुम्हाला नियमित सैनिकांप्रमाणेच (त्या रँकनुसार) पगार आणि भत्ते मिळतात.
- नोकरीची सुरक्षा: तुम्ही जेव्हा TA च्या ड्युटीवर असता, तेव्हा तुमच्या मूळ नोकरीला (खाजगी किंवा सरकारी) संरक्षण मिळते.
- प्रशिक्षण: लष्करी शिस्त, शस्त्र चालवण्याचे प्रशिक्षण आणि नेतृत्व गुण विकसित करण्याची संधी.
टेरिटोरियल आर्मी भरती पात्रता (Eligibility Criteria for TA Army Bharti)
TA भरतीची सर्वात जमेची बाजू म्हणजे वयोमर्यादा. नियमित सैन्यात जिथे २१-२३ वर्षांपर्यंतच संधी असते, तिथे TA मध्ये ४२ वर्षांपर्यंत संधी मिळते.
सामान्य पात्रता (सर्वांसाठी):
- राष्ट्रीयत्व: उमेदवार भारतीय नागरिक असावा.
- वय: १८ ते ४२ वर्षे (अर्ज करण्याच्या दिवशी).
- शारीरिक क्षमता: उमेदवार शारीरिक आणि मानसिकदृष्ट्या पूर्णपणे तंदुरुस्त असावा. (लष्कराच्या मानकांनुसार).
TA मध्ये भरती दोन प्रकारे होते: अधिकारी (Officer) आणि जवान (Jawan/OR). या दोघांची पात्रता वेगवेगळी आहे.
१. टेरिटोरियल आर्मी ऑफिसर भरती (TA Officer Recruitment)
जे उमेदवार पदवीधर आहेत आणि ज्यांच्यात नेतृत्व करण्याचे गुण आहेत, ते अधिकारी पदासाठी अर्ज करू शकतात.
निकष | तपशील |
शिक्षण | कोणत्याही मान्यताप्राप्त विद्यापीठातून पदवीधर (Graduation in any discipline). |
रोजगार स्थिती (Employment Status) | अत्यंत महत्त्वाचे: उमेदवार ‘Gainfully Employed’ असणे अनिवार्य आहे. म्हणजेच, उमेदवाराकडे स्वतःचा व्यवसाय किंवा नोकरी असणे आवश्यक आहे. (बेरोजगार उमेदवार यासाठी पात्र नाहीत). |
निवड प्रक्रिया (Selection Process for Officer):
- लेखी परीक्षा (Written Exam): TA मुख्यालयाद्वारे देशभरात घेतली जाते. यात दोन पेपर असतात (गणित, तर्कशास्त्र, सामान्य ज्ञान, इंग्रजी).
- PIB मुलाखत: लेखी परीक्षेत उत्तीर्ण झालेल्यांची ‘प्रिलिमिनरी इंटरव्ह्यू बोर्ड’ (PIB) द्वारे मुलाखत घेतली जाते.
- SSB मुलाखत: PIB मधून निवडलेल्यांची ५ दिवसांची सविस्तर ‘सर्व्हिस सिलेक्शन बोर्ड’ (SSB) मुलाखत होते.
- वैद्यकीय तपासणी: अंतिम टप्प्यात मेडिकल टेस्ट होते.
२. टेरिटोरियल आर्मी जवान भरती (TA Jawan Recruitment Rally)
जवान पदाची भरती थेट ‘भरती मेळाव्याद्वारे’ (Recruitment Rally) केली जाते. यासाठी विशिष्ट झोननुसार जाहिराती प्रसिद्ध होतात.
शैक्षणिक आणि शारीरिक पात्रता:
Field | Value |
पदाचे नाव | सोल्जर (GD) |
शैक्षणिक पात्रता | १०वी पास (किमान ४५% एकूण गुण व प्रत्येक विषयात ३३% गुण). |
उंची | १६० सेमी |
छाती | ७७ सेमी (+५ सेमी फुगवून) |
वजन | ५० किग्रॅ |
पदाचे नाव | क्लर्क / SKT |
শैक्षणिक पात्रता | १२वी पास (कोणत्याही शाखेत, ६०% एकूण गुण व प्रत्येक विषयात ५०% गुण). |
उंची | १६० सेमी |
छाती | ७७ सेमी (+५ सेमी फुगवून) |
वजन | ५० किग्रॅ |
पदाचे नाव | ट्रेड्समन |
शैक्षणिक पात्रता | १०वी पास किंवा ८वी पास (पदानुसार). |
उंची | १६० सेमी |
छाती | ७७ सेमी (+५ सेमी फुगवून) |
वजन | ५० किग्रॅ |
(टीप: उंची आणि वजनाचे निकष क्षेत्रांनुसार थोडे बदलू शकतात. वरील निकष सामान्यतः महाराष्ट्रासाठी लागू होतात.)
निवड प्रक्रिया (Selection Process for Jawan):
- शारीरिक क्षमता चाचणी (PFT): रॅलीच्या ठिकाणी १.६ किमी धावणे (१६०० मीटर), पुल-अप्स (बीम), ९ फूट खड्डा उडी आणि बॅलन्सिंग बीम.
- शारीरिक मोजमाप (PMT): उंची, छाती आणि वजन मोजणे.
- वैद्यकीय तपासणी (Medical): ग्राउंडवर फिट झालेल्यांची आर्मी डॉक्टरांकडून तपासणी.
- लेखी परीक्षा (Written Exam): मेडिकल फिट उमेदवारांची लेखी परीक्षा घेतली जाते.
TA आर्मी झोन (Territorial Army Zones)
TA जवान भरतीसाठी संपूर्ण भारताची विभागणी विविध झोनमध्ये केली आहे. उमेदवाराने त्याच्या राज्यासाठी लागू असलेल्या झोनच्या रॅलीमध्येच सहभागी व्हावे लागते.
- झोन १ (Zone I): हरियाणा, हिमाचल प्रदेश, जम्मू-काश्मीर, पंजाब, दिल्ली आणि चंदीगड.
- झोन २ (Zone II): बिहार, मध्य प्रदेश, ओडिशा, उत्तर प्रदेश, उत्तराखंड, झारखंड आणि छत्तीसगड.
- झोन ३ (Zone III): आसाम, मेघालय, मणिपूर, त्रिपुरा, नागालँड, सिक्कीम, पश्चिम बंगाल, मिझोराम, अरुणाचल प्रदेश आणि अंदमान निकोबार.
- ⚠️ झोन ४ (Zone IV) – महाराष्ट्र: आंध्र प्रदेश, गुजरात, केरळ, तामिळनाडू, महाराष्ट्र, कर्नाटक, राजस्थान, गोवा आणि केंद्रशासित प्रदेश (दादरा नगर हवेली, दमण दीव, लक्षद्वीप, पाँडिचेरी).
महत्त्वाचे: महाराष्ट्रातील उमेदवारांनी फक्त ‘झोन ४’ च्या जाहिरातींकडे लक्ष द्यावे.
अर्ज कसा करावा? (How to Apply for Territorial Army?)
ऑफिसर पदासाठी: जेव्हा अधिकृत जाहिरात येते, तेव्हा तुम्हाला टेरिटोरियल आर्मीच्या अधिकृत वेबसाईटवर (किंवा जॉईन इंडियन आर्मी वेबसाईटवर) जाऊन ऑनलाइन अर्ज करावा लागतो.
जवान (रॅली) पदासाठी: जवान पदासाठी ऑनलाइन अर्ज नसतो. झोननुसार रॅलीची तारीख आणि ठिकाण वर्तमानपत्रात (Employment News) प्रसिद्ध होते. उमेदवारांना त्या तारखेला सर्व मूळ कागदपत्रांसह थेट रॅलीच्या ठिकाणी हजर राहावे लागते.
वारंवार विचारले जाणारे प्रश्न (FAQs)
प्र. १: टेरिटोरियल आर्मी ही पर्मनंट (कायमस्वरूपी) नोकरी आहे का? उत्तर: नाही. ही अर्धवेळ (Part-time) सेवा आहे. तुम्हाला वर्षातून ठराविक कालावधीसाठी (उदा. २ महिने) प्रशिक्षणासाठी बोलावले जाते. जेव्हा गरज पडेल तेव्हाच तुम्हाला सेवेवर (Embodiment) घेतले जाते.
प्र. २: मी सध्या बेरोजगार आहे, मी TA रॅलीमध्ये जाऊ शकतो का? उत्तर: TA चे मूळ तत्त्व ‘Gainfully Employed’ असणे हे आहे. ऑफिसर पदासाठी तर हे अनिवार्यच आहे. जवान रॅलीसाठी काही वेळा या अटीत शिथिलता असू शकते, परंतु तुमची निवड झाल्यास तुम्हाला तुमच्या उत्पन्नाचा स्रोत सिद्ध करावा लागू शकतो.
प्र. ३: TA भरतीची जाहिरात कुठे पाहावी? उत्तर: TA च्या जाहिराती ‘एम्प्लॉयमेंट न्यूज’ (रोजगार समाचार) आणि प्रमुख राष्ट्रीय वर्तमानपत्रांमध्ये येतात. सोशल मीडियावरील खोट्या बातम्यांवर विश्वास ठेवू नका.
निष्कर्ष:
टेरिटोरियल आर्मी ही देशासाठी काहीतरी करून दाखवण्याची जिद्द असलेल्या नोकरदार वर्गासाठी एक उत्कृष्ट संधी आहे. जर तुमचे वय १८ ते ४२ दरम्यान असेल आणि तुम्ही शारीरिकदृष्ट्या तंदुरुस्त असाल, तर या संधीचा नक्कीच विचार करा. तुमची तयारी सुरू ठेवा आणि अधिकृत जाहिरातीकडे लक्ष ठेवा.
अशाच अचूक आणि सविस्तर माहितीसाठी आमच्या वेबसाईटला भेट देत राहा.